LITERATUR IN EUROPEZE : "DAS KLAINA PRINS" - SAINT EXUPÉRY

DAS KLAINA PRINS

ANTOINE DE SAINT EXUPÉRY (1943)

Mit di dezinen ov das Autor

Tradused zu Europeze apo das version original in Frankie von Gorsky Steinitz.

Direxten ov Autor

Titel ov das buk: “Das Klaina Prins”

Titel original: “Le Petit Prince” 1943

Autor: Antoine de Saint Exupéry

Tradusion zu Europeze: Gorsky Steinitz

Tradused ov das paj : https://www.ebooksgratuits.com/pdf/st_exupery_le_petit_prince.pdf

gorsky.steinitz@gmail.com

Santo Tirso / Casa da Portela, Bitarães, Paredes (2021)

“zu Leon Werth “

ik bedas pardon bai di kinden for dedikari deza buk bai un person grot.

Ik abas un eskuze serioz: Deza person grot esas das beser frend dat ik abas in das velt.

Ik abas un altre eskuze: deza person grot esas kapabla ov kompreni ala di tingen, til sama di buken for kinden.

Ik abas ankora un triara: deza person grot levas in Frankia i zi abas unger i kolde. Zi nodigas konsolasion. Vis ala deza eskuzen non folstanas, ik dedikaras dan deza buk bai das kind dat deza person grot alredas esis.

Ala di personen grot esis un dien kinden. Men nidrig rekordas deza.

Ik korektas dan das maina dedikasion: zu Leon Werth ven zi esis un klaina garzon

Kapitel 1 (Una)

Kapitel Unara

Ven ik esis seksa iaren ov alter ik senis, un timp, un imaj magnifik in un buk na Forest Verjin naminated “Istorien leved “. Deza imaj reprezentis un serpent boa dat enslugas un bestia. Deza esas das kopia ov das dezin:

On sagenis in das buk: “Das serpent boa enslugas das zaina preda entira, sine lui mastiki. Efter, das non povas mer movi i dormas durint di seksa monaten ov das zaina digestion”.

Dan, ik reflektis zer na di aventuren ov das jungla i suksesis, mit un karandax ov kolor, zu makeni maina unara dezin. Maina dezin nomer una esis zo:

Ik prezentis das maina masterverk zu di grot personen i demandis vis das maina dezin makenis paora.

De mir respondis: “Perke un kapel makenus paora? “

Das maina dezin non reprezentis un kapel. Das reprezentis un serpent boa dat digestis un elefant. Dan ik dezinis das interior ov das serpent boa, zu dat di grot personen povas kompreni. De aleveg nodigas eksplikasionen. Das maina dezin nomer dua esis zo:

Di grot personen advizis mir zu kuiti di dezinen ov serpenten boa, opened or klozed, i ov interesi mir na geografia, na istoria, na kalkulasion i na gramatika. Esis zo dat ik abandonis, bai das alter ov seksa iaren, un magnifik kariera als piktor. Ik abis esed diskorajed von das flop ov das maina dezinen nomer una i nomer dua. Di grot personen jame komprenas bai sola, i esas fatikant zu di kinden zu alaveg ekspliki i ekspliki.

Dan, ik mustis selekti un altre profesion i ik lernis zu piloti avionen. Ik fligis naprava zu ala das velt. I das geografia, naprava, servis mir zer. Ik saperis rekenderi bai unara senia, das Kina i das Arizona. Deza esas zer utila, ven on se perdas durint das nait.

Ik abis zo, durint das maina live, zer kontakten mit zer jente serioz. Ik levis zer mit di personen grot. Ik senis de zer serka. Deza non amelioratis das maina opinion ov des.

Ven ik findis un ki paresis un nidrig mer lusid, ik makenis das eksperiens ov das maina dezin nomer una dat ik alaveg abis konserved. Ik volis saperi vis zi naprava komprenis. Men alaveg zi respondis mir: “Das esas un kapel”. Dan, ik non parlis lui ov serpenten boa, nor ov foresten verjin, nor ov sternen. Ik mir plasis bai zaina nivol. Ik lui parlis ov bridj, ov golf, ov politik i ov kravaten. I das grot person esis zer kontent zu kenderi un man zovel rezonabla.

Kapitel 2 (Dua)

Kapitel Duara

Zo, ik levis sola, sine niman mit ki praviemin parli til dat ik abis un pane in das maina avion, in das dezert ov das Saara, abas seksa iaren. Davolni tinga se abis breked in das maina motor. I kome ik non abis mit mir nor mekanik nor pasajiren, ik preparis mir zu probi zu makeni, bai sola, un reparasion difisila. Das esis for mir un kuestion ov live or mirtia. Ik ledvo abis akua zu trinki durint okta dienen.

Das unara nait ik dan adormis na sand, bai mila milien von davolni lokal abited. Ik esis zer mer izoled dekat un naufragat na un flot in das midel ov das osean.

Dan, vu imajinas das maina surprize, bai das bornia ov das dien, ven un amuzant klaina voiss vakenis mir. Zi sagenis:

-- Verog, dezinu mir un ovsa...

-- Ein?

-- Dezinu mir un ovsa

Ik springis na maina futen, als vis ik abis esed kolpited von das blitz. Ik abas zer froted maina oken. Ik abas bine regarded. I ik abas sened un klaina kamerad kompletmin ekstraordinar, ki mir regarded gravmin. Das esas das beser portre dat, mer tarde, ik suksesis zu makeni ov lui. Men das maina dezin, sikertmin, esas zer minder xarmin dekat das model. Non esas maina kulpa. Ik abis esed diskorajed ov das maina kariera als piktor von di grot personen, ven ik esis seksa iaren ov alter, i ik non abis nixt lerned zu dezini, eksept di boen opened i di boen klozed.

Ik regardis dan deza aparision mit di oken kompletmin rund von amazmin. Non fergetu dat ik esis mila milien von davolni lokal abited. I maina klaina kamerad non mir paresis nor perded, nor mirted ov fatik, nor mirted ov unger, nor mirted ov durst, nor mirted ov panik. Zi non abis nixt das aparenz ov un kind perded in das midel ov das dezert, bai mila milien ov davolni lokal abited. Ven ik suksesis endmin zu parli, ik sagenis lui:

-- men... vat du makenas ier?

I zi dan ripetis, bine dulsmin, als un tinga bine serioz:

- Verog, dezinu mir un ovsa.

Ven das mister esas trop impresiv, on non odvazas zu dizobi. For mer absurd dat das povas paresi mila milien von davolni lokal abited i in risk ov mirtia, ik prendis ov das poxet un blat ov papier i un pen. Men ik rekordis dan dat ik abis spesialmin studed das geografia, das istoria, das kalkulasion i das gramatika i ik sagenis zu das kamerad (mit un nidrig ov slext umor ) dat ik non saperis dezini. Zi respondis mir:

- Das non importas. Dezinu mir un ovsa.

Als ik non abis jame dezined un ovsa, ik remakenis, for lui, un ov di dua dezinen dat ik esis kapabla ov makeni. I ik rimanis admired zu audi das klaina kamerad respondi mir:

- Non! Non! Ik non volas un elefant in un boa. Un boa esas trop danjeroz i un elefant esas trop diskonfortabla. Damoi, ala esas klaina. Ik nodigas un ovsa. Dezinu mir un ovsa.

Dan, ik dezinis:

Zi regardis atentivmin, efter:

-- Non! Deza esas alredas trop malat. Makenu mir un altre.

Ik dezinis:

Maina frend soridis jentilmin, mit induljens:

-- du senas bine, das non esas un ovsa, das esas un kapra! Das abas kornen!

Ik remakenis dan ankora das maina dezin:

Men das esis rekuzed, als di presedenten:

- Deza esas trop vekie! Ik volas un ovsa dat levas zer timp.

Dan, sine pasiens, als ik esis in asten zu begini das demontaj ov das maina motor, ik skrablis deza dezin:

I ik skidis:

- Das esas das kasa. Das ovsa dat du volas esas in.

Men ik esis surprized zu seni das fasia ov das maina klaina judika luminated.

- esas sama zo dat ik volis lui! Du denkas dat deza ovsa nodigas zer erba?

- perke?

- perke damoi esas ala zer klaina.

- Sikertmin, das folstanos. Ik gebis dir un klaina ovsa.

Zi inklinis das kefala zu das dezin:

-- Non zovel klaina. Regardu.... Zi adormis

I esis zo dat ik kenderis das klaina prins.

Das esas das beser portre dat ik suksesis zu makeni ov lui.

Kapitel 3 (Tria)

Kapitel Triara

Ik nodigis zer timp zu kompreni ov vo zi komis. Das klaina prins, dat mir makenis zer demandien, jame paresis zu kompreni di maina. Esis vorten sagened bai xans dat, nidrig bai nidrig, mir revelis ala. Zo, ven zi senis for das unara timp das maina avion, (ik non dezinos das maina avion, das esas zermin difisila for mir) zi demandis mir:

-- Vat esas deta tinga der ?

-- Das non esas un tinga. Deza fligas. Das esas un avion. Das esas das maina avion.

I ik esis orgolioz zu lui sageni dat ik fligis. Dan, zi kridas:

-- Als deza? Du falis ov das siel?

-- Ia, sagenis ik modestmin.

-- Aa, das esas amuzint

I das klaina prins abis un zer bela eklat ov lakenia dat mir zer iritis. Ik deziras dat on tragenas das maina ingelukia seriozmin. Efter, zi adikis:

-- Dan, anke du komas von das siel... Ov ktori planet esas du?

Ik senis imediatmin un feble lixt in das mister ov das zaina prezens, i lui kuestionis bruskmin:

-- Dan, du komis ov un altre planet?

Men zi non mir respondis. Zi skakis dulsmin das kefala, in timp dat regardis das maina avion:

-- Esas prava dat, mit deza, du non povas komi ov zer lange. I zi se perdis in un dromeria dat lestis zer timp. Efter, zi prenis das maina ovsa ov das zaina poxet i divis in das kontemplasion ov das zaina trezor.

Vu imajinas kome ik esis intriged mit deza semi-konfidens na “di altre planeten”. Donk, ik efortis mir zu saperi mer:

- Ov vo komas du, maina klaina kompanion? Vo esas daina iem? Zu vo du volas trageni das maina ovsa?

Zi respondis mir efter un silens meditered:

- Vat esas gut, mit das kasa dat du gebenis mir, esas dat durint das nait deza lui servos als doma.

- Sikertmin. I vis du esas amabla, ik gebos dir, anke, un korde i un stake zu lui aresti durint das dien.

Das maina propozision paresis xoki das klaina prins:

- Lui aresti? Vat idea mer stranj!

- Men, vis du non arestas lui, zi eskapos i se perdos!

I das maina amik un altre timp mer dropis un grot skrat:

- Men, zu vo du volas dat lui gonas?

- Vo, esas indiferent! Alaveg in rekta!

Dan, das klaina prins observis gravmin:

- Esas indiferent, ala esas zovel klaina damoi!

I, mit un nidrig ov melankolia, filaixt, zi adikis:

- Alaveg in rekta, on non povas goni lange!

Kapitel 4 (Katra)

Kapitel Katrara

Ik abis zo lerned un duara tinga zer important: das zaina planet ov origin esis nidrig mer grot dekat un doma!

Men deza non surprizis mir zer! Ik saperis bine dat over di grot planeten als das Erta, Jupiter, Mart, Venus, na ktori on abis naminated, esas sentenien ov altre dat esas for timpen zo klaina dat esas difisila zu des ovseni dor das teleskop. Ven un astronom diskoveras un ov deza, zi lui gebas als name un nomer. Lui nominatas, for ekzampel, “das asteroid 3251”

Ik abas gut rezonen zu kredi dat das planet ov vo das klaina prins komis esis das asteroid B 612. Deza asteroid esis ovsened sola un timp, in 1909, von un astronom turkie.

Zi makenis dan un grot demonstrasion ov das zaina diskoveria in un Kongress Internasional ov Astronomia. Men niman kredis lui for kauza ov das zaina kleder. Di grot personen esas zo.

Felismin for das reputasion ov das asteroid B 612, un diktator turkie impozis bai das zaina popul zu vesti bai das european. Das astronom remakenis das zaina demonstrasion in 1920, deza timp in un kleder zer elegant. I deza timp ala velt esis ov das zaina mainung.

Vis ik vuns rakontis deza detalien na das asteroid B 612 i vis ik vuns konfidensis das zaina nomer, esas for kauza ov di grot personen. Di grot personen lovas di nomeren. Ven du des parlas ov un niu amik, de jame vuns kuestionas na das esensiel. De jame vuns sagenas: “kuale esas das ton ov das zaina voiss? Ktori joken zi preferas? Zi kolektas petaluden?“ De vuns demandas: “Kuale esas das zaina alter? Aufil braten zi abas? Valong zi vegenas? Aufil gainas das zaina pater? “ Sola dan de kredas lui kenderi. Vis du sagenas bai di grot personen: “Ik senis un bel doma mit briken roze, mit jeranien bai das fenster, mit kolomben na das dak, de non suksesas zu imajini deza doma. Nodigas sageni des: “Ik senis un doma ov sent mila euren”. Dan, de kridas: “Kome esas bel!”

Zo, vis du des sagenas: “Das evidens dat das klaina prins ekzistis esas dat zi esis xarmin, zi ridis, i zi volis un ovsa. Ven on volas un ovsa, deza esas evidens dat on ekzistas”, de liftos di xuderen, i dir naminatos kind! Men vis du sagenas dir “Das planet ov vo zi komis esas das asteroid B 612”, dan de esos konvinsed, i de dir kuitos trankil mit di saina kuestionen. De esas zo. Non esas vert zu angeri. Di kinden musas esi zer induljent mit di grot personen.

Men, sikertmin, vi ki komprenas das live, vi non ataxas importans zu di nomeren. Ik abus loved zu begini deza istoria in das moda ov di rakonten ov fenen. Ik abus loved zu sageni:

“Esis un timp un klaina prins dat abitis un planet nidrig mer grot dekat lui, i dat abis nodigia ov un amik”. For deta ki komprenas das live, deza abus abed un aparens zer mer pravie.

Perke ik non lovas dat on leras das maina buk laixtmin. Ik sentas zovel tristia zu rakonti deza suveniren. Esas alredas seksa iaren apo dat das maina frend derlasis mit das zaina ovsa. Vis ik probas ier zu deza dekribi, esas zu deza non fergeti. Esas trist zu fergeti un amik. Ala velt jame abis un amik. I ik povas diverdeni als di grot personen ki se interesas sola mit di nomeren. Esas donk for deza dat ik xopis un kasa ov akuarelen i ov karandaxen ov kolor. Esas difisila zu retorni bai di dezinen, bai das maina alter, ven on jame makenis altre verzukia dekat deza ov un boa klozed i deza ov un boa opened, bai das alter ov seksa iaren! Ik proberos, sikertmin, zu makeni das portre das mer paresed als posibla. Men, ik non esas totalmin sikert zu suksesi. Un dezin povas esi gut, i das altre alredas non paresas. Ik anke mir bedragas un nidrig na di mezuren. Ier, das klaina prins esas zer grot. Der, zi esas zer klaina. Ik ezitas anke na das kolor ov das zaina kleder. Dan, ik serxas bai verzukien, un timp gut, un altre timp slext. Ik bedragos mir endemin na kilka detalien mer important. Men deza, nodigas das mir eskuzi. Das maina amik jame gebis eksplikasionen. Zi mir kredis filaixt paresed mit lui. Men ik, infelismin, non suksesas zu seni di ovsen dor di kasen. Ik esas filaixt un nidrig als di grot personen. Ik doveras abi inveked.

Kapitel 5 (Penta)

Kapitel Pentara

Ieder dien ik lernis kilka na das planet, na das departia, na das arived, na das voiaj. Deza komis zovel dulsmin, bai das kurs ov di maina denkminen. Esis zo dat, in das triara dien, ik kenderis das dram ov di baoben.

Ankora deza timp das esis grase bai das ovsa, perke bruskmin das klaina prins kuestionis mir, als uzeted von un dubia grav:

-- Esas bine prava, non esas, dat di ovsen manjas di buxen?

-- Ia, esas prava.

-- Aa, ik esas kontent.

Ik non komprenis perke esis zovel important dat di ovsen manjus di buxen. Men das klaina prins adikis:

-- konsekuentmin, di ovsen anke manjas di baoben?

Ik klarifis bai das klaina prins dat di baoben non esas buxen, men arboren grot als eklezien i dat, sama vis lui tragenus un erde ov elefanten, das entira erde non povus manji un unik baoba.

Das idea ov un erde ov elefanten makenis das klaina prins lakeni:

-- nodigus des plasi unen na di altren...

Men zi observis mit saperia:

-- Di baoben, bevor de grandas, de beginas zu esi klaina.

-- esas prava! Men perke du volas dat di daina ovsen manjus di klaina baoben?

Zi mir respondis: “Bine! Senu!” als deza esus un evidens. I ik nodigis un grot eforsia ov inteligens zu kompreni das problem.

I naprava, na das planet ov das klaina prins abis, als na ala planeten, erben gut i erben slext. Zo, konsekuentmin, abis grainen gut von erben gut i abis grainen slext von erben slext. Men di grainen esas invedibla. De dormas in das sekret ov das erta til dat un ov de desidas zu akordi. Dan, se eslenas i lanseras dan timidmin zu das sun un klain xarmin i inofensiv jerme. Vis deza esas un jerme ov rozeria or ov radisia on povas lui lasi grandi als zi volas. Men, vis deza esas un slext plant, nodigas lui ripi imediat, apo dat das esas vedibla. Das fakt esas dat abis grainen teribla na das planet ov das klaina prins. I deza esis di grainen ov di baoben. Das grond ov das planet esis infested. I un baoba, vis on lui detektas trop tarde, on non suksesas jame mer zu liberti ov lui. Lui koveros das ala planet i perforos di saina radisen. I vis das planet esas trop klaina i vis di baoben esas trop nomeroz, de das makenos eksplodi.

“Esas un kuestion ov disiplin” sagenis mir mer tarde das klaina prins. Ven on endas das zaina tualet in das morgen nodigas makeni sorgenmin das tualet ov das planet. Nodigas ripi regularmin di baoben ven on des distingas ov di rozerien, mit di kuale de se similaras, ven de esas ankora trop iung. Deza esas un verk zer tedie, men zer fasila.

I un dien zi advizis mir zu mir eforti bai suksesi zu makeni un bela dezin, zu makeni deza enteri in di kefalen ov di kinden ov damoi. “Vis de voiajus un dien”, zi sagenis mir, “deza povus des servi. Kilka timp povas esi sine inkonveniens zu lasi das zaina verk zu mer tarde. Men, ven on konsideras di baoben, deza esas alaveg un katastrof. Ik kenderis un planet abited von un lenie. Zi abis neglijensed tria buxen... “

I, na di indikasionen ov das klaina prins, ik dezinis deza planet der. Ik non lovas zer zu asumi das ton ov un moralist. Men das danjer ov di baoben esas zo nidrig kendered, i di risken infronted for deta ki se perdas in un asteroid esas zo grot dat, for un timp, ik makenas un eksepsion. Ik sagenas: “Kinden! Atension bai di baoben!”. Esas zu varnungi di maina amiken ov un danjer dat uns menasis, sine dat vi suspektis, dat ik arbaitis zovel in deza dezin. Das leksion dat ik prezentis esis vert. Filaixt vu vuns demandus: perke non esas, in deza buk, altre dezinen zovel grotie als das dezin ov di baoben? Das respons esas bine simple: ik probis men ik non suksesis. Ven ik dezinis di baoben ik esis animed von un sentiment ov urjens.